อัปเดตปี 2025! พาสปอร์ตหาย ไม่ต้องแจ้งความแค่ทำตามนี้

    เชื่อว่า หลายคนอาจเคยทำพาสปอร์ตหายระหว่างการเดินทาง และทำให้ช่วงเวลาแห่งความสุขและการพักผ่อน กลายเป็นความวุ่นวายโกลาหลเลยก็ว่าได้ “พาสปอร์ต” (Passport) หรือ “หนังสือเดินทาง” เป็นเอกสารสำคัญที่สุดอย่างหนึ่งในการเดินทางไปต่างประเทศ เปรียบเหมือนบัตรประจำตัวประชาชนของเราในต่างแดน หากเราทำพาสปอร์ตหายก็อย่าเพิ่งตื่นตระหนกจนเกินไป ชับบ์ รวบรวมข้อมูลและข้อควรปฏิบัติเมื่อทำพาสปอร์ตหาย ให้คุณรับมือกับสถานการณ์ฉุกเฉินได้อย่างมีสติและรวดเร็ว พร้อมอัปเดตข้อมูลล่าสุด “พาสปอร์ตหาย ไม่ต้องแจ้งความ” อีกต่อไป!

พาสปอร์ตหาย ไม่ต้องแจ้งความจริงหรือ?

    เมื่อเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2567 กรมการกงสุล กระทรวงการต่างประเทศ (Department of Consular Affairs) ได้ออกประกาศอย่างเป็นทางการว่า หากคุณทำพาสปอร์ตหายทั้งในเมืองไทยและต่างประเทศ ไม่จำเป็นต้องแจ้งความที่สถานีตำรวจอีกต่อไป โดยคุณสามารถทำพาสปอร์ต หรือหนังสือเดินทางเล่มใหม่ได้เลย เพียงติดต่อที่กรมการกงศุล หรือสำนักงานหนังสือเดินทางชั่วคราวทั่วประเทศ จากนั้นเจ้าหน้าที่จะให้คุณกรอกแบบฟอร์มบันทึกข้อมูลพาสปอร์ตสูญหาย หากคุณทำหนังสือเดินทาง หรือพาสปอร์ตหายในต่างประเทศก็สามารถติดต่อกับสถานเอกอัครราชทูต และสถานกงสุลทุกแห่งในต่างประเทศได้เช่นกัน

    ทั้งนี้ กรมการกงศุลฯ ยังอธิบายด้วยว่า การที่พาสปอร์ตหายแล้วไม่ต้องแจ้งความ ช่วยลดขั้นตอนและความยุ่งยากให้แก่ประชาชน โดยข้อมูลพาสปอร์ตสูญหายจะถูกบันทึกในฐานข้อมูลของกรมการกงสุล รวมถึงแจ้งกับ INTERPOL (องค์การตำรวจอาชญากรรมระหว่างประเทศ) เพื่อป้องกันไม่ให้มิจฉาชีพนำพาสปอร์ตที่สูญหายของคุณไปใช้ในทางมิชอบ แม้ว่ากรมการกงสุลฯ จะยกเลิกการบังคับให้แจ้งความพาสปอร์ตหายแล้วก็ตาม แต่หากคุณไม่แน่ใจการแจ้งความยังคงมีประโยชน์ในบางกรณี เช่น

• เพื่อความสบายใจ การมีใบแจ้งความทำให้รู้สึกมั่นใจมากขึ้นว่า เราได้ดำเนินการตามขั้นตอนอย่างถูกต้องแล้ว
• เป็นหลักฐานเพิ่มเติม ในบางกรณี เช่น การทำประกันภัยการเดินทาง การมีใบแจ้งความอาจเป็นประโยชน์ในการเคลมประกันได้
• ป้องกันการแอบอ้าง หากมีผู้นำพาสปอร์ตของเราไปใช้ในทางที่ผิด ใบแจ้งความจะใช้เป็นหลักฐานยืนยันว่า เราได้แจ้งความพาสปอร์ตหายแล้ว

ข้อควรรู้: การป้องกันย่อมดีกว่าการแก้ไข ควรดูแลพาสปอร์ตอย่างดี เก็บไว้ในที่ปลอดภัย และควรเพิ่มความระมัดระวังทรัพย์สินส่วนตัวอยู่เสมอในระหว่างการเดินทาง

ทำพาสปอร์ตหายในประเทศไทย 

    หากคุณทำพาสปอร์ตหายในประเทศไทย คุณสามารถติดต่อขอทำหนังสือเดินทางเล่มใหม่และยกเลิกการใช้งานหนังสือเดินทางเล่มเก่าที่สูญหายได้เลยโดยไม่ต้องแจ้งความ รวมถึงยื่นคำร้องขอทำพาสปอร์ตเล่มใหม่ได้ที่กรมการกงศุล หรือสำนักงานหนังสือเดินทางทั่วประเทศ และทำตามขั้นตอนต่าง ๆ ดังนี้

ขั้นตอนที่ 1: เตรียมเอกสารที่จำเป็นสำหรับการทำพาสปอร์ตใหม่ ประกอบด้วย

• บัตรประจำตัวประชาชนตัวจริง หรือสูจิบัตร สำหรับเด็กอายุต่ำกว่า 15 ปี
• ใบเปลี่ยนชื่อ/ นามสกุล: กรณีที่ชื่อคุณได้ทำการเปลี่ยนชื่อ หรือนามสกุล
• สำเนาทะเบียนบ้าน
• ใบแจ้งความจากสถานีตำรวจ (ถ้ามี)
• สำเนาพาสปอร์ตเล่มเก่า (ถ้ามี)

** กรณีที่พาสปอร์ตของลูก หรือเด็กอายุต่ำกว่า 20 ปีสูญหาย ผู้ปกครอง หรือผู้ดูแลต้องนำบัตรประชาชนตัวจริงมาแสดง หากผู้ปกครองเป็นชาวต่างชาติต้องนำหนังสือเดินทางตัวจริงมาแสดง รวมถึงเอกสารยืนยันความสัมพันธ์ระหว่างเด็กและผู้ดูแล เช่น เอกสารสิทธิการปกครอง เป็นต้น

ขั้นตอนที่ 2: กรอกแบบฟอร์มบันทึกข้อมูลพาสปอร์ตสูญหายได้ที่กรมการกงศุล สำนักงานหนังสือเดินทางชั่วคราวทั่วประเทศ โดยข้อมูลจะถูกบันทึกและส่งไปยัง INTERPOL สำหรับป้องกันการปลอมแปลงหนังสือเดินทาง หรือนำไปใช้ในทางมิชอบ จากนั้นให้ยื่นคำร้องขอทำพาสปอร์ตใหม่ได้เลย

ทำพาสปอร์ตหายในต่างประเทศ

    แม้สถานการณ์พาสปอร์ตหายในต่างประเทศจะมีความซับซ้อนและยุ่งยากกว่า แต่คุณก็สามารถจัดการได้ด้วยตัวเอง ก่อนอื่นเลยเราอยากให้คุณ “ตั้งสติ” แล้วทำการค้นหาอย่างละเอียดอีกครั้งทั้งในกระเป๋าและบริเวณโดยรอบ อย่าลังเลที่จะขอความช่วยเหลือจากเจ้าหน้าที่ตำรวจ เจ้าหน้าที่สถานทูต หรือแม้แต่คนรอบข้าง เพื่อจะได้ค้นหาพาสปอร์ตโดยเร็ว หากค้นหาจนมั่นใจแล้วว่า พาสปอร์ตหายแน่ ๆ ให้คุณปฏิบัติตามขั้นตอนเหล่านี้

• แจ้งความต่อตำรวจท้องถิ่นในประเทศนั้น ๆ เพื่อขอใบรับแจ้งความ ซึ่งเป็นหลักฐานสำคัญและป้องกันมิจฉาชีพนำพาสปอร์ตไปใช้ในทางที่ผิด
• ติดต่อสถานทูต หรือสถานกงสุลไทยในประเทศนั้น ๆ เพื่อขอความช่วยเหลือและคำแนะนำในการออกเอกสารเดินทางฉุกเฉิน (Emergency Travel Document)
• เตรียมเอกสารสำคัญ (เท่าที่มี) เช่น สำเนาพาสปอร์ต (ถ้ามี) / บัตรประชาชนไทย / สำเนาทะเบียนบ้านในประเทศไทย และรูปถ่ายหน้าตรงขนาด 2x2 นิ้ว จำนวน 4 รูป
• สถานทูต หรือสถานกงสุลจะออกเอกสารเดินทางฉุกเฉิน เพื่อให้คุณสามารถเดินทางกลับประเทศไทย หรือดำเนินการออกพาสปอร์ตเล่มใหม่ให้ในกรณีที่จำเป็น

** ข้อควรรู้: ควรติดต่อสถานทูต หรือสถานกงสุลไทยเพื่อขอคำแนะนำที่ถูกต้อง เนื่องจากแต่ละประเทศอาจมีข้อกำหนดที่แตกต่างกันไป แต่โดยทั่วไปแล้วการแจ้งความกับตำรวจท้องถิ่นยังเป็นสิ่งที่ควรทำ กรณีที่คุณได้รับเอกสารเดินทางฉุกเฉินและเดินทางกลับถึงประเทศไทย แล้วให้ดำเนินการทำพาสปอร์ตเล่มใหม่ตามขั้นตอนปกติได้เลย

พาสปอร์ตหาย ต้องรีบกลับไทย ทำอย่างไรดี?

    อย่าเพิ่งร้อนใจไป ถ้าคุณทำพาสปอร์ตหายและต้องรีบเดินทางกลับประเทศไทย โดยไม่สามารถรอรับหนังสือเดินทางเล่มใหม่ได้ สถานฑูตหรือสถานกงสุลไทยในประเทศนั้น ๆ จะออก “เอกสารใบผ่านทางเดินทางครั้งเดียว” หรือที่เรียกว่า “Certificate of Identity” (C.I.) เพื่อใช้เดินทางกลับประเทศไทยได้แค่ครั้งเดียวเท่านั้น เมื่อกลับถึงประเทศไทยแล้วเอกสารเดินทางจะหมดอายุการใช้งานทันที โดยเอกสารที่ใช้ในการยื่นขอทำหนังสือเดินทางชั่วคราว ประกอบด้วย

• แบบฟอร์มคำร้อง ติดต่อได้ที่สถานฑูต หรือสถานกงสุลไทยในประเทศนั้น ๆ
• ใบแจ้งความ
• สำเนาหนังสือเดินทาง
• สำเนาบัตรประชาชน หรือ สำเนาทะเบียนบ้าน
• รูปถ่าย ขนาด 2 x 2 นิ้ว จำนวน 4 รูป
• ค่าธรรมเนียม ชำระเป็น Money Order เท่านั้น
• ตั๋วเครื่องบิน

ข้อควรรู้: ถ้าคุณยื่นคำร้องทางไปรษณีย์ ควรเตรียมซองติดสแตมป์ สำหรับส่งหนังสือเดินทางกลับประเทศไทย (การยื่นคำร้องทางไปรษณีย์ ผู้ร้องต้องแนบแบบฟอร์มคำร้องและลงลายมือชื่อ โดยต้องเซ็นต์ชื่อต่อหน้าเจ้าหน้าที่เพื่อรับรองลายเซ็นต์ของคุณเท่านั้น)

6 เรื่องควรรู้: เตรียมตัวให้พร้อมรับมือ “พาสปอร์ตหาย” ในต่างประเทศ 

    แม้จะเป็นเรื่องใกล้ตัวที่เกิดขึ้นได้กับทุกคน แต่หลายคนมักจะมองข้ามการเตรียมตัวให้พร้อมสำหรับพาสปอร์ตหายในต่างประเทศ หรือแม้แต่ในประเทศไทยก็ตามที หากอยากไปเที่ยวต่างประเทศอย่างมีความสุขในทุกเส้นทาง ชับบ์ แนะนำให้เตรียม 6 สิ่งเหล่านี้ให้พร้อมเพื่อความอุ่นใจ นั่นคือ

• สำเนาพาสปอร์ต: ก่อนเดินทางควรทำสำเนาพาสปอร์ตเก็บไว้ในที่ปลอดภัย และควรเก็บไว้แยกจากพาสปอร์ตตัวจริง หรือเก็บเป็นไฟล์ดิจิทัลไว้ในอีเมลล์ หรือคลาวด์ การมีสำเนาพาสปอร์ตจะช่วยลดขั้นตอนและความยุ่งยากในการขอเอกสารเดินทางฉุกเฉินได้อย่างมาก
• ถ่ายรูปพาสปอร์ตไว้ในโทรศัพท์: การถ่ายรูปหน้าพาสปอร์ตที่มีข้อมูลส่วนตัวของคุณไว้ในมือถือ ก็สามารถนำมาใช้ประโยชน์ในกรณีฉุกเฉินได้เช่นกัน
• รูปถ่าย: ควรพกรูปถ่ายหน้าตรงติดตัวขนาด 2 x 2 นิ้ว ไปด้วยทุกครั้ง ทั้งเพื่อยืนยันตัวตนและเผื่อกรณีฉุกเฉินต้องใช้ในการขอหนังสือเดินทางในต่างปนระเทศ
• ข้อมูลติดต่อสถานทูต/ สถานกงสุล: บันทึกข้อมูลติดต่อสถานทูต หรือสถานกงสุลไทยในประเทศที่คุณเดินทางไป เผื่อกรณีฉุกเฉินจะได้ไม่ต้องตื่นตระหนกตกใจและแก้ปัญหาได้อย่างรวดเร็ว
• ประกันการเดินทาง: ในกรณีพาสปอร์ตสูญหาย ควรติดต่อบริษัทประกันเพื่อขอคำแนะนำและรับความช่วยเหลือได้อย่างรวดเร็ว แนะนำให้แจ้งความไว้ด้วยเผื่อนำไปใช้เป็นเอกสารสำหรับการเคลมประกันนั่นเอง

ทั้งนี้ สิ่งสำคัญที่สุดเมื่อได้รับพาสปอร์ตเล่มใหม่แล้ว ควรแจ้งยกเลิกพาสปอร์ตเล่มเก่าที่หายไป เพื่อป้องกันการนำไปใช้ในทางมิชอบ เพื่อความอุ่นใจทุกครั้งเมื่อเดินทางไปต่างประเทศควร ซื้อประกันการเดินทางจากชับบ์ (Chubb Travel Insurance) มือหนึ่งเรื่องประกันภัยต่างประเทศ ที่ได้รับความไว้วางใจจากนักเดินทาง พร้อมดูแลคุณอย่างดีที่สุด สนใจประกันภัยการเดินทางสอบถามที่ โทร. 02 611 4242 หรือบริการฉุกเฉินในต่างประเทศทุกวันตลอด 24 ชั่วโมง ติดต่อได้ที่ โทร. +662 039 5770

อ้างอิงข้อมูล:

การขอหนังสือเดินทางเล่มใหม่ - สถานเอกอัครราชทูตไทย ณ กรุงดิลี

หนังสือเดินทางกรณีสูญหาย - กรมการกงสุล